۱۳۸۸ آذر ۱۱, چهارشنبه

اصول و منشور گردشگري فرهنگي

بايد گفت گردشگري در زمره مهمترين ميراث طبيعي و فرهنگي مي باشد که به همه مردم و جهانيان تعلق دارد. بنابراين هر يک از ما حق و مسئوليت داريم که به اين ميراث برجاي مانده از گذشته حفاظت کنيم.
بنابراين همکاريهاي بين المللي و مشارکت مردم و کشورهاي مختلف جهان به عنوان عامل مؤثر در اين بسيج همگاني مي باشد. در اين راستا کنوانسيون ميراث جهاني از جمله سازمان جهاني است که با هدف جلب همکاريهاي همه جانبه ملل جهت حفاظت از ميراث گرانبهاي فرهنگي و طبيعي جهان فعاليت دارد .
مأموريت اوليه اعضاء کنوانسيون مشخص نمودن زمينه هاي فرهنگي وميراث جهاني براي تنظيم و درج آنها در فهرست بناهاي تاريخي و محوطه هاي باستاني کشور هاي عضو،جهت اطلاع آنها براي تمام افراد بشر است . مجمع ميراث جهاني کنوانسيون ميراث جهاني همه ساله گردهم مي آيند و دو وظيفه عمده و اساسي را بر عهده دارند الف ) تعيين هويت ميراث جهاني که در برگيرنده عجايب و شگفتيهاي طبيعي و فرهنگي است. اين مجمع در اجراي وظايف خود از جانب سازمان هاي بين المللي ايکوموس[1] (شوراي بين المللي بناها و محل هاي باستاني ) و ايوسن[2] (شوراي بين المللي حفاظت از منابع طبيعي)حمايت مي شود. ب) صندوق ميراث جهاني که تأمين بودجه مربوط به کمک هاي فني درخواستي کشورهاي عضو را رسيدگي مي کند بر اين اساس در ذيل شرح هشتمين پيش نويس منشور بين المللي گردشگري ، کمسيون بين المللي ،شوراي بين المللي بناها و محل ها (ايکوموس ) که براي تصويب در دوازدهمين مجمع عمومي (ايکوموس ) در کشور مکزيک ، اکتبر 1999 تهيه شده است را معرفي مي کنيم
اصل 1
چون گردشگري داخلي و بين المللي در زمره مهمترين محل هاي تبادل فرهنگي است ، حفاظت از محيط زيست بايد فرصت هاي مسئولانه و هدايت شده اي را به منظور کسب تجربه و شناخت دست اول از ميراث و فرهنگ آن جامعه براي اعضاي جامعه ميزبان و بازديد کنندگان فراهم کند .
1ـ 1
ميراث طبيعي و فرهنگي يک ذخيره مادي و معنوي است که داستان توسعه تاريخي (جامعه) را بازگو مي کند. اين ميراث نقشي مهم در زندگي مدرن دارد و بايد براي عموم به لحاظ عيني ، فکري و يا احساسي قابل دسترسي باشد. برنامه هاي حفظ و نگهداري از ويژگي هاي طبيعي و جنبه هاي ناملموس ، ظواهر فرهنگي امروزي و بافت کلي ، بايد شناخت و درک اهميت ميراث را به شيوه اي معقول و قابل دسترس براي جامعه ميزبان و گردشگر آسان کند.
2ـ1 تک تک جنبه هاي ميراث طبيعي و فرهنگي در سطوحي مختلف ازاهميت قرار دارند ؛ برخي با ارزش هاي جهاني و برخي ديگر با اهميت ملي و منطقه اي يا محلي ، برنامه هاي توجيهي بايد آن اهميت را به شيوه اي مربوط و قابل دست يابي به جامعه ميزبان و گردشگر ، به وسيله اشکال برانگيزنده آموزشي ،رسانه اي و فن آوري امروزي و با توضيح شخصي اطلاعات تاريخي ،محيطي ، فرهنگي معرفي کند.
3ـ1 برنامه هاي توجيهي و معرفي بايدسطح آگاهي عمومي را بهتر تشويق کنند و حمايت لازم را براي حيات دراز مدت ميراث طبيعي و فرهنگي به عمل آورند.
 4ـ1برنامه هاي توجيهي بايد اهميت مکان هاي ميراث، سنت ها و رسوم فرهنگي را در چارچوب تجارب گذشته و دشواري هاي کنوني منطقه و جامعه ميزبان ،از جمله دشواري هاي گروه هاي اقليت فرهنگي و زباني ، معرفي کند . بازديدکننده همواره بايد از ارزش هاي مختلف فرهنگي که ممکن است به يک منبع خاص ميراث نسبت داده شود ،آگاه باشد.
اصل 2
رابطه بين مکان هاي ميراث و گردشگري رابطه اي پوياست و مي تواند شامل ارزش هاي متضاد شود . اين رابطه بايد به شيوه اي پايدار براي نسل هاي امروز و فردا هدايت شود .
1ـ2 مکان هاي داراي اهميت ميراث ارزشي براي مردم ، به عنوان يک پايه مهم در تنوع فرهنگي و توسعه اجتماعي ، ارزش واقعي دارند. حفظ و نگهداري دراز مدت فرهنگ هاي زنده ، مکان هاي ميراث ، مجموعه ها ، يکپارچگي طبيعي و بومي و بافت آنها بايد جزء سازنده اصلي سياست هاي اجتماعي ، اقتصادي ،سياسي ، حقوقي ، فرهنگي  و توسعه گردشگري باشد.
2ـ2 تعامل بين منابع يا ارزش هاي ميراث و گردشگري تعاملي پويا و تغيير يابنده است که فرصت ها ،چالش ها و نيز اختلافات بالقوه ايجاد مي کند. توسعه ها ،فعاليت ها و طرح هاي گردشگري بايد نتايج مثبت به بار آورند و اثرات منفي بر ميراث و سبک زندگي جامعه ميزبان را به حداقل برسانند . و در همين حال پاسخ گوي نيازها و خواسته هاي گردشگر باشند.
3ـ2 برنامه هاي حفظ ، توجيه و توسعه گردشگري بايد بر مبناي شناختي جامع از جنبه هاي مشخص ، اما اغلب پيچيده و متضاد ، اهميت ميراث مکان خاص استوار باشند . پژوهش و راي زني مستمر براي تقويت شناخت و درک آن اهميت ،مهم است.
4ـ2 حفظ اصالت مکانهاي ميراث و مجموعه ها حائز اهميت است . اين امر عنصر اصلي اهميت فرهنگي آنهاست ،زيرا در ماده طبيعي ، حافظه مشترک و سنت هاي ناملموس که از گذشته باقيمانده اند تجلي مي يابند. بنابراين برنامه هايي بايد اصالت مکانها و تجارب فرهنگي را معرفي و تبيين کنند تا شناخت و درک از ميراث هاي فرهنگي افزايش يابد.
5-2 طرح هاي توسعه گردشگري و زيربناي بايد ابعاد هنري ، اجتماعي و فرهنگي ، چشم انداز هاي طبيعي وفرهنگي و ويژگيهاي تنوع زيستي و بافت ديداري وسيعتر مکان هاي ميراث را به حساب آورند. بايد به استفاده از محصولات محلي اولويت  داده شود و سبک هاي معماري محلي يا سنت هاي بومي و محلي مدنظر قرار گيرند.
6 ـ2 قبل از آنکه مکان هاي ميراث به منظور گردشگري حمايت و توسعه يابند ، طرح هاي مديريت بايد ارزش هاي طبيعي و فرهنگي آن مکانها را برآورده کنند. آنگاه اين طرح ها بايد حدود مناسب تغييرات قابل قبول ، به خصوص در ارتباط با تأثير شمار بازديدکنندگان بر ويژگي هاي طبيعي ، يکپارچگي ،بوم شناختي و تنوع زيستي آن مکان ، سيستم هاي جاده هاي محلي و حمل و نقل و رفاه اجتماعي ، اقتصادي و فرهنگي جامعه ميزبان را تعيين کنند. چنانچه سطح احتمالي تغييرات غير قابل قبول باشد ، طرح هاي پيشنهادي توسعه بايد اصلاح شوند.
7ـ 2 تدوين برنامه هاي ارزشيابي مستمر براي تخمين اثرات تدريجي فعاليت هاي گردشگري و توسعه بر روي مکان يا اجتماعي خاص ضروري است .


اصل 3
برنامه ريزي حفظ ،نگهداري و گردشگري مکان هاي ميراث بايد بازديدي ارزشمند ، رضايت بخش و دلپذير براي گردشگر باشند.
1ـ3 برنامه هاي حفظ و نگهداري و گردشگري بايد اطلاعاتي باکيفيت عالي ارائه دهند تا شناخت بازديدکننده را ازاهميت ويژگيهاي ميراث و ضرورت حفظ آنها به حد مطلوب برسانند تا او بتواند به شيوه  اي مناسب از بازديد مکان مورد نظر لذت ببرد .
2ـ3 بازديد کنندگان ، چنانچه مايل باشند ، بايد بتوانند مکان ميراث را با سرعت دلخواه خودشان بازديد کنند . تعيين مسيرهاي خاص گردشي براي به حداقل رساندن اثرات بازديدها بر انسجام و بافت طبيعي يک مکان و ويژگيهاي طبيعي و فرهنگي آنجا، ممکن است ضروري باشد.
3ـ3 محترم شمردن قداست اماکن و رسوم و سنت هاي مذهبي براي مديران آن اماکن ، بازديد کنندگان ، سياست گذاران ،برنامه ريزان وتورگردانان امري بس مهم است . بازديدکنندگان رابايد تشويق کرد که به عنوان مهماناني ارزشمند براي ارزش ها و سبک زندگي جامعه ميزبان احترام قايل شوند؛ از سرقت اشياء فرهنگي يا خريد و فروش غير قانوني آنها بپرهيزند ؛ و به شيوه اي مسئولانه رفتار کنند تا اگر خواستند دوباره به آن مکان بازگردند از آنها مجدداً استقبال شود.
4ـ3 برنامه ريزي فعاليت هاي گردشگري بايد امکانات مناسب براي آسايش ، امنيت و رفاه بازديد کننده را فراهم کند؛ به طوري که لذت بازديد افزايش يابد ،ولي اثر مخرب بر اجزاي مهم يا ويژگي هاي بومي نداشته باشد.
اصل 4
جوامع ميزبان و مردم بومي بايد در برنامه ريزي حفظ و نگهداري و گردشگري درگير باشند .
1ـ4 حقوق و منابع جامعه ميزبان ، در سطوح محلي و منطقه اي ، صاحبان املاک و مردم بومي ذيربط که ممکن است حقوق يا مسئوليت هاي سنتي خود را بر سرزمين و جاهاي مهم آن اعمال کنند ، بايد محترم شمرده شوند . آنها بايد در تعيين اهداف ، راهبردها و پروتکل هاي مربوط به شناسايي ، حفظ ، مديريت ،ارائه و تبيين منابع ميراث خودشان ،رسوم فرهنگي و جلوه هاي فرهنگي معاصردر زمينه گردشگري درگير باشند.
2ـ 4 درحالي که ممکن است ميراث يک مکان يا منطقه اي خاص،بعدي جهاني داشته باشد ، ولي نيازها و خواسته هاي برخي از جوامع يا مردم محلي در مورد تجديد يا مديريت دست يابي عيني ، معنوي يا فکري بازديدکنندگان به برخي رسوم ، دانش ها، باورها ، فعاليت ها ، اشياء يا محل هاي فرهنگي بايد محترم شمرده شوند.
اصل 5
فعاليت هاي گردشگري و حفظ و نگهداري بايد به نفع جامعه ميزبان باشد.
1ـ 5 سياستگذاران بايد از اقداماتي براي توزيع عادلانه منافع گردشگري حمايت کنند تا تمام مناطق کشور در آن سهيم شوند. اين امر سطوح توسعه اجتماعي ـ  اقتصادي را بهتر مي کند و در کاهش فقر ، در هر کجا که لازم باشد ، تأثير مي گذارد .
2ـ 5 مديريت حفظ ، نگهداري و فعاليت هاي گردشگري بايد منافع اقتصادي ، اجتماعي ، فرهنگي عادلانه اي را براي مردان و زنان جامعه ميزبان يا محلي ، در تمام  سطوح ، از طريق آموزشي ،کارآموزي و ايجاد فرضت هاي شغلي تمام وقت فراهم کند.
3ـ 5 بخش قابل توجهي از درآمد حاصل از گردشگري مکان هاي ميراث بايد به حفظ ، نگهداري و معرفي آن مکان ها؛ از جمله موقعيت طبيعي و فرهنگي آنها اختصاص يابد . بازديدکنندگان بايد ، در هر کجا که ممکن باشد از اين اختصاص درآمد مطلع شوند.
4ـ 5 برنامه گردشگري بايد کارآموزي و اشتغال راهنماها و راهنمايان محل را از ميان اعضاي جامعه ميزبان به منظور افزايش مهارت هاي مردم محلي در معرفي و تبيين ارزش هاي فرهنگي شان تشويق کنند.
5ـ 5 برنامه هاي توجيهي و آموزشي ميراث در ميان مردم جامعه ميزبان بايد دخالت راهنمايان محلي را ترغيب کنند. اين برنامه ها بايد به افزايش آگاهي مردم محلي از ميراث خودشان و محترم شمردن آن کمک و آنان را تشويق کنند که در مراقبت و نگهداري آن سهمي مستقيم داشته باشند.
6 ـ5 برنامه هاي مديريت حفظ ،نگهداري و گردشگري بايد شامل فرصت هاي آموزشي و کارآموزي براي سياست گذاران ، برنامه ريزان ، پژوهشگران ،طراحان ، معماران ،ديلماج ها، متصديان نگهداري و تورگردانان باشد. شرکت کنندگان در اين برنامه ها بايد تشويق شوند تا موضوع ها ، فرصت ها و مسائل متضادي را که همکارانشان با آنها مواجه ميشوند بفهمند و به حل آنها کمک کنند.
اصل 6
برنامه هاي حمايتي از گردشگري بايد ويژگيهاي طبيعي و ميراث را حفظ و بهتر کنند.
1ـ6 برنامه هاي حمايتي گردشگري بايد انتظارات واقع بينانه ايجاد کنند و بازديدکنندگان بالقوه را مسئولانه از خصوصيات خاص ميراث يک مکان يا جامعه ميزبان مطلع نمايند و بدين طريق آنان را تشويق کنند تا به نحوي شايسته رفتار کنند.







[1]- Icomos
[2]- Iucn

0 نظرات:

ارسال یک نظر