آيين نامه طبيعت گردي

هيئت وزيران در جلسه مورخ 2/5/1384 بنا به پيشنهاد مشترك وزارت جهاد كشاورزي، سازمان حفاظت محيط زيست و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري موضوع نامه شماره 4116-1/841 مورخ 21/4/1384 سازمان حفاظت محيط زيست و به استناد اصل يكصد و سي و هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران آيين نامه طبيعت گردي را به شرح زير تصويب نمود:

ماده 1- منظور از طبيعت گردي (اكوتوريسم) عبارت است از برآوردن تمنيات و تمايلات خردمندانه و انساني گردشگران طبيعت در محيطي طبيعي،‌ فرهنگي، آموزشي و غير مصرفي و به صورت پايدار و در حد ظرفيت قابل تحمل با حداقل تأثير منفي بر محيط طبيعي و فرهنگي تحت شرايط و ضوابطي كه ضمن حفظ محيط زيست و فرهنگ بومي و ارزش‌هاي آن، امكان رشد اقتصادي و محلي را فراهم آورد.

ماده 2- به منظور سياست‌گذاري و هماهنگي در زمينه توسعه طبيعت‌گردي و تسهيل و هدايت فعاليت‌ها و امور مندرج در اين مقررات كميته ملي طبيعت گردي (اكوتوريسم) مركب از معاونين وزارت جهاد كشاورزي، سازمان حفاظت
محيط زيست و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و يك نفر از متخصصين مجرب طبيعت‌گردي كشور به پيشنهاد سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و تأييد نمايندگان دو دستگاه ديگر تشكيل مي‌شود.

ماده 3- وظايف كميته ملي به شرح ذير است:

الف- تدوين سياست‌هاي توسعه طبيعت‌گردي در كشور.

ب- هماهنگي بين دستگاه‌هاي ذي‌ربط در امر اكوتوريسم به منظور فراهم كردن زمينه توسعه گردشگري طبيعي در كشور.

ج – معرفي مناطق و محدوده‌هاي مستعد طبيعت‌گردي در محيط‌ها و نقاط مناسب جنگلي،‌كوهستاني، مرتعي، بياباني و دريايي.

د- تعيين ضوابط تأسيس مناطق نمونه طبيعت‌گردي.

هـ - فراهم كردن زمينه سرمايه‌گذاري بخش غيردولتي و جلب حمايت بخش‌هاي دولتي و غير دولتي جهت تحقق اهداف و مقاصد مقرر در اين مقررات.

و- تشويق و ترويج فرهنگ طبيعت‌دوستي و طبيعت‌گردي و اجراي برنامه‌هاي آموزشي و اطلاع‌رساني در اين زمينه.

ز- تصويب شرايط و دستور‌العمل‌هاي تخصصي و فني ‌ مؤسسات طبيعت‌گردي و تأييد صلاحيت و نظارت بر نحوه فعاليت آنها.

ح- حمايت و پشتيباني از مؤسسات داراي مجوز فعاليت طبيعت‌گردي و كانون‌ها و جوامع محلي و غير‌دولتي واجد صلاحيت و فعال در اين زمينه.

ط- هماهنگي و نظارت و پيگيري به منظور پيشنهاد و تخصيص اعتبارات مورد نياز اجراي برنامه‌هاي
طبيعت‌گردي.

ي- فراهم كردن زمينه استفاده از منابع مالي موضوع ماده (11) قانون تشكيل سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و توسعه طبيعت‌گردي.

ك- پيشنهاد ضوابط و پيگيري برنامه‌ريزي و طراحي جهت احياء مناطق مستعد طبيعت‌گردي كه در حال حاضر تخريب شده و يا به مصارف ديگري اختصاص يافته‌اند.

ل- اجراي ساير وظايف و اختيارات كه در اين مقررات براي كميته ملي تعيين شده است.

تبصره- تصميمات كميته ملي طبيعت‌گردي به اتفاق آراء صورت مي‌گيرد. آيين نامه داخلي و زمان و نحوه تشكيل و اداره جلسات و ابلاغ تصميمات و محل دبيرخانه و وظايف آن مطابق دستور‌العملي خواهد بود كه توسط كميته ملي طبيعت‌گردي تهيه و به تأييد رؤساي سازمان‌هاي مذكور در اين آيين‌نامه مي‌رسد.

ماده 4- برنامه طبيعت‌گردي شامل موارد زير مي‌شود:

الف – طبيعت‌گردي متمركز كه از طريق استقرار در مراكز اقامتي و مركز بازديدكنندگان يا بازديدهاي
چند روزه صورت مي‌گيرد.

ب- طبيعت‌گردي غيرمتمركز متضمن بازديدهاي كوتاه مدت با وسايل و امكانات غير ثابت مي‌باشد.

تبصره- ايجاد هرگونه تأسيسات و امكانات اقامتگاهي و گردشگري از قبيل كمپينگ و چادر و ساير تسهيلات بايد هماهنگ با شرايط محيط و خصوصيات طبيعي و فرهنگي منطقه بوده و با رعايت ضوابط و مقررات به تأييد كميته ملي گردشگري رسيده و مجوز لازم اخذ شده باشد. ايجاد تأسيسات و امكانات مذكور در مناطق چهارگانه موكول به كسب مجوز سازمان حفاظت محيط زيست مي‌باشد.

ماده 5- طرح‌هاي طبيعت‌گردي با رعايت ضوابط و مقررات و تأييد دستگاه مربوط ممكن است در بخش‌هايي از مناطق زير كه داراي جاذبه‌ها و ويژگي‌هاي خاص طبيعت‌گردي باشد تهيه و پس از تصويب كميته  ملي به مرحله اجرا درآيند:

الف- منابع طبيعي ملي تحت اختيار و مديريت سازمان جنگلها، مراتع وآبخيزداري كشور.

ب- مناطق چهارگانه و تالاب‌ها و مناطق شكار ممنوع تحت اختيار و مديريت سازمان حفاظت محيط زيست.

ج- مناطق داراي جاذبه‌هاي طبيعي واقع در محدوده‌هاي فرهنگي، تاريخي و باستاني تحت اختيار سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري.

5- محدوده‌هاي مناسب واقع در املاك و مستثنيات قانوني اشخاص با رعايت حقوق ايشان كه امكان و استعداد لازم جهت اجراي برنامه طبيعت‌گردي را داشته باشد.

و- ساير مناطقي كه داراي جاذبه‌هاي طبيعت‌گردي بوده و در حال حاضر تخريب شده و يا به كاربردهاي ديگري اختصاص يافته‌اند، پس از احياء و يا تغيير در شيوه بهره برداري به طرح هاي موضوع اين ماده اختصاص مي‌يابند.

ماده 6- اجراي برنامه‌هاي گردشگري بايد تحت نظر و راهنمايي، راهنمايان گردشگري كه صلاحيت آنان به تأييد سازمان ميراث فرهنگي وگردشگري مي رسد،‌ صورت مي‌گيرد.

تبصره – شرايط و ضوابط تخصصي و فني راهنمايان گردشگري مؤسسات طبيعت‌گردي توسط كميته ملي گردشگري تعيين خواهد شد.

ماده 7- اجراي طرح‌ها و پروژه‌هاي بزرگ گردشگري طبيعي بايد بر اساس مصوبه شماره 237 مورخ 21/3/1381 شوراي عالي حفاظت محيط زيست مورد ارزيابي زيست محيطي قرار گيرد. ضوابط ارزيابي طرح‌ها و پروژه‌هاي يادشده توسط سازمان حفاظت محيط زيست تهيه و ابلاغ خواهد شد.

ماده 8- اجراي برنامه‌هاي شكار و صيد در كشور كماكان تابع مقررات و ضوابط سازمان حفاظت محيط زيست
مي‌باشد ولي صلاحيت متقاضيان و مؤسساتي كه مبادرت به تنظيم و اجراي برنامه شكار براي خارجيان در ايران
مي‌نمايند بايد از جهت فني به تأييد كميته ملي گردشگري نيز برسد.

ماده 9- سازمان حفاظت محيط زيست موظف است در امر سرمايه‌گذاري بخش‌هاي غير دولتي به منظور افزايش جمعيت حيات وحش از طريق تكثير و پرورش جانوران وحشي و صدور پروانه‌هاي شكار در مناطق مصوب كميته ملي تسريع و همكاري لازم را وفق قانون و مقررات شكار و صيد آيين نامه اجرايي مربوط به عمل آورد.